مبالغه واغراق آن است که در صفت کردن وستایش ونکوهش کسی یاچیزی افراط وزیاده روی کنند،چندانکه از حدّعادت معمول بگذرد وبرای شنونده شگفت انگیز باشد.

هرگاه اغراق ومبالغه را به درجه ای رسانده باشند که در عقل وعادت،ممکن وباورکردنی نباشد،آن را« غلو »می گویند.

اغراق در لغت به معنی سخت کشیدن کمان است.اغراق ومبالغه درجاتی دارد که بعضی به عقل وعادت نزدیکتر وبعضی دورتر است.مثال:

شود کوه آهن چودریای آب                          اگر بشنود نام افراسیاب

ز سمّ ستوران درآن پهن دشت               زمین شد شش  و آسمان گشت هشت

که من از گشاد کمان روز کین              بدوزم همی آسمان بر زمین

                                                                        (فردوسی)

گر برگ گل سرخ کنی پیرهنش را            از نازکی آزار رساند بدنش را

                                                                    (طرب اصفهانی)

سعدی به طور نقد ادبی وتعریض گونه ای گفته است:

چه حاجت که نه کرسی آسمان                  نهی زیر پای قزل ارسلان

مگر پای عزّت برافلاک نه                  بگو روی اخلاص بر خاک نه

حافظ گوید :

هر شبنمی در این ره صد بحر آتشین است    دردا که این معما شرح وبیان ندارد

نمونه ی دیگر ازسعدی:

بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران      کز سنگ ناله خیزد وقت وداع یاران

دوچشم مست میگونت ببرد آرام هشیاران    دوخواب آلوده بربودندعقل از دست یاران

 در فرهنگ اصطلاحات ادبی این صنعت این گونه تعریف شده است :

مبالغه اقسامی دارد؛ بعضی مقبول است وبعضی مردود، مبالغه مقبول از محسنات بدیعی است.مبالغه منحصر است در سه قسم تبلیغ،اغراق ،غلو

مبالغه ی مردود آن است که در بعضی اوصاف مدح وهجا وغیر آن چندان غلو کنند که ترک ادب شرعی کند

وچنانکه خاقان سروده است:

یوسف نجّار کیست نوح درود گر که بود      تازهنر دم زنندبر دراسکان او

نوح نه بس علم داشت گرپدر من بدی       قنطره بستی به علم برسرطوفان او

بعضی ها بین مبالغه واغراق وغلو فرق می گذارند ومبالغه راادعای وصف چیزی می دانند که این ادّعا عقلاً وعادتاً ممکن باشد:

به دندان رخنه در پولاد کردن       به ناخن راه در خارا بریدن

بسی برجامی آسان تر نماید     زیارمنّت دونان کشیدن

آرایه  ( اغراق-مبالغه- غلو ): آن است که در توصیف ،مدح یا ذم یک شخص یا یک صحنه زیاده روی

کنیم. زیاده روی در میان حالت وصفتی است به گونه ای که بسیار بزرگتر یا بسیار کوچکتر از آن چه که

هست نشان داده شود وپذیرفتن آن از نظر عقل وعادت، محال یا بسیار بعید باشد

1-زسم ستوران درآن پهن دشت            زمین شد شش و آسمان گشت هشت

مقصود شاعر این است که از شدت سم کوفتن اسبان وکثرت سوارکاران یک طبقه از هفت طبقه

زمین،به صورت گرد به آسمان رفت ودرنتیجه زمین شش طبقه شد و آسمان هشت طبقه شد.

2- شودکوه آهن چو دریای آب     اگر بشنود نام افراسیاب

3- آه سعدی اثر کند درسنگ      نکند در تو سنگدل تاثیر 

4- به مرگ سیاوش سیه پوشد آب         کند زار نفرین بر افراسیاب

5- هر وقت باران می بارد با خود می گویم ، لابد دل آسمان برایت تنگ شده است. تو ای زیباترین تابلوی

آفرینش! شانه هایت تکیه گاه همیشگی من است. چشمانت چراغ شب هایم. بهترین موسیقی زندگیم

تپش قلب توست.

 شما هم یک مبالغه  شعر یا نثر بنویسید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: